

Бұйратау Мемлекеттік Ұлттық табиғат саябағы


қаралды 3790
Мемлекеттік ұлттық табиғи паркі «Бұйратау» Біріккен Ұлттар Ұйымының Жаһандық экологиялық қор (БҰҰДБ/ҒЭҚ) бағдарламасы«Далалық экожүйелерді сақтау мен тұрақты басқару» жобаның қолдауымен, «2011-2014 жылдарға арналған Жасыл Даму» салалық бағдарламасы жүзеге асыру аясында 2011 жылдың 11 наурыз ҚР АШМ Орман және аңшылық шаруашылығы комитетімен құрылды.
«Бұйратау» ұлттық паркі (қазақшадан – «Кудрявые горы») орманды дала экожүйелерінің (қайың тоғайлары, қандыағаш) бірлесе отырып аумағында бірегейлігі әкеледі, қоңыржай құрғақ және құрғақ дала зона арасындағы өтпелі аймағында орналасқан.
Ұлттық табиғи паркінің аумағы Республикалық маңызы табиғат қорғау және ғылыми мекеме мәртебесімен бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың, екінші санатына жатады, ерекше экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық құндылығы бар Мемлекеттік табиғи-қорық қорының объектілер, биологиялық және ландшафттық әртүрлілікті сақтау, табиғат қорғау, экологиялық білім беру, ғылымдық, туристтік және рекреациялық мақсаттарда бірегей табиғи кешендерді пайдалану үшін арналған.
ЕҚТА-дың объектілері болып табылады: орман, геологиялық, гидрологиялық, геоморфологиялық, зоологиялық және ботаникалық объектілер.
«Бұйратау» паркі құрамына республикалық маңызы мемлекеттік табиғи қорықтардың Белодымовский және Ерейментау аумақтарының, жергілікті маңызы аттас аймақтық табиғи паркі кірді.
Парк Теміртау мен Ерейментау орман шаруашылығының мекемесі мемлекеттік орман қорының және босалқы жерінде құрылған, және Ақмола облысы Ерейментау ауданы мен Қарағанды облысы Осакаров ауданы аумағында орналасқан, ол екі тармақтан тұрады – «Ерейментау» (60 814 га) және «Белодымовский» (28 154 га). Ұлттық паркінің жалпы ауданы 88 968 га. 88 064 га аумағы паркінің айналасында қорғау аймағы құрылған. Орталық кеңсесі Қарағанды облысы Молодежный кентінде орналасқан.
«Бұйратау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің аумағы орташа құрғақ және құрғақ дала қосалқы аймақтар арасындағы өтетін жер телімінде, дала аймағы ішінде болып табылады. Қазақстанның физикалық-географиялық аудандастыру айтуынша «Бұйратау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің аумағы елдің Орталық-Қазақстан ұсақ шоқылығы бөлігі,аудандағы Қарағанды-Шыңғыстауқұрғақ дала ойпаттары мен ұсақ шоқылығы, аймағы Ерейментау-Қарқаралы таулы – ұсақ-шоқылық, орташа-құрғақ, биік белдеумен құрғақ далаға кіреді.
«Бұйратау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің жер бедерінің негізгі түрлері төмен таулар (төбелі), жоғары (жотасы) ұсақ шоқылықтар, төмен (төбелі және адырлы-бөктерлі), сондай-ақ тауаралық пен төбеаралықтар жазықтардың әртүрлі түрлері – көлбеу, толқынды, кедір-бұдырлы, жалпақ болып табылады. Бедерінің тән элементтері уақытша су ағысының алқаптар, кішкентай өзендердің өзен аңғары және көл қазан шұңқыры болып табылады.
«Бұйратау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің аумағы Азия құрлығының орталығында орналасқан, сондықтан күрт континенталды түрі климаты болады. Олардың жазғы өте зормен атмосфералық жауын-шашынның мөлшері жеткіліксіз және тұрақсыз жылдар бойынша және жыл бойы айтарлықтай желден қызметі, жоғары жазғы және төмен қысқы температуралар, арктика, қалыпты және оңтүстік ендіктерден ауа массаларының әсері көктем-жаз кезеңнің құрғақшылықты қамтамасыз етеді.
«Бұйратау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің телімдерге бекітулі шұңқырдың үлкен саны бүтіндей өзгешелігі бар, негізінен (Ажбай мен Бозайғыр к.) тұзды көлдермен. Көлдің тереңдігі үлкен емес және орта есеппен 1-1,5 м аспайды, минералдау айтарлықтай. Көлдер су жануарлар суару үшін ғана жарамды. Су жетістіруінің басты және ең сенімді көзі жер асты сулары болып табылады, тұщы сулардың артезиандық бассейндар карбонды мен мезозой ойпатыларды қалыптастырады, сондай- ақ әлсіз минералдануымен жарықшақты мен жарықшақты қабаттағы суы, бірақ көздерінің аз шығымдармен. Таудың ішінде көктемгі қар еріген кезде пайда, уақыт суағарымен шағын аңғар мен апандардың тығыз желі дамыған. Шағын өзендерде (Қарабұлақ ө.) тұрақты суағар асырылады. Сонымен бірге жыл сайын ағысының 70-90% көктемде жарты – екі жарым апта ішінде өткізіледі, содан кейін олар өте суы аз болып қалады немесе толығымен кебеді. Кварциттарда жарықшақты суы кең таратылған. Жер асты су арынсыз және 1,1-17 м. тереңдіктерде аста көлбей жатады. Аңғар баурайын етегінде, 0,1- 4 с/л дейін дебитпен бұлақтардың шығу жыра-сай бойынша байқалайды. Сапасы бойынша суы тұщы болады. Тұтас алғанда аймақтың сумен қамтамасыз етуы жақсы.
Топырақ-географиялық аудандастыруға сәйкес зоналық қара қоныр топырқтардың басымдылығымен орташа-құрғақ дала зона ішінде парктің аумағы орналасқан. Ол топырақтың қиыстыру және топырақ жамылғысының күрделі құрылымымен ерекшеленеді.
Парктің экожүйесін сирек және бірегейлігі келесі белгілерімен сипатталады:
- ескіден қалған жұрнақтарын болуы;
- эндемизмнің орта дәрежесі;
- түрлердіңүйлестіру,фауна мен флораның әртүрлі экожүйелерді, олардың әртүрлілігіні білдіретін.
«Бұйратау» МҰТП құру дейін, аймақтық табиғи паркінің базасында, сондай-ақ, «Бұйратау» аты бар да, 2001 жылда ұлттық паркінің аймақтағы өкілдікте, жабайы табиғатта олардың кейінгі қайта жерсіндіру мақсатпен бұғы (марал) ұстау және өсіру үшін торлы орын салынды, онда олар соңғы тарихи өткен өмір сүрген.
Кең торлы орын (400 га), жануарларға жылдың ең дені табиғи жемімен азықтану мүмкіндік беретін, белгіленген нормалар мен азық мөлшері бойынша қысқы азықтандыру, тиісті санитарлық және ветеринарлық қадағалау, асыл тұқымды табын мекендеуге жақсы жағдай жасалған.
«Бұйратау» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің күн сайынғы жұмыс, белгіленген тәртіппен бекітілген жұмыс жоспарына сәйкес, табиғат қорының қорғау, биологиялық табиғи аумақтардың әлеуетін және түрлері биологиялық арттыруға, биотехникалық іс-шараларды өткізу, ғылыми-зерттеу және экологиялық білім беру қызметі, қайта қалпына келтіру және экологиялық туризмді дамыту болып табылады.
сайт http://gnpp-buiratau.kz/kk
Facebook: https://web.facebook.com/groups/buiratau/?_rdc=1&_rdr
Instagram: https://www.instagram.com/buiratau/
Ұлттық парктер
Көрнекі жерлер
Музейлер


Зерендтегі шаңғы базасындағы В. Г. Шаров көбелектер мұражайы

Мечеть “Науан Хазрет”

Степногорск тарихи-өлкетану мұражайы

Қалақа батыр жерленген жер

Мақтай Тауы

Мария Рекинаның (Жагорқызы) жерленген жері

Текекөл көлі

Үкілі Ыбырай

Ашық аспан астындағы «Ботай-Бурабай» этнографиялық музейі

Ш.Ш. Уәлиханов ескерткіші

Біржан сал кешені

Қабан бұлағы

Арбат

Қабанбай батыр кeceнeci

Бурабай курортының визит орталығындағы террариумы

Қорғалжын мемлекеттік табиғат қорығы

Атбасар тарихи-өлкетану мұражайы

Бектемір сопы кесенесі

Табиғат мұражайы

Үмбетей жырау жерленген жер

Дүйсен би жерленген жер

БЖСМ “Триатлон”

Көкшетау Мемлекеттік Ұлттық Табиғи Паркі

Інжу аквапаркі (жазғы кезеңде жұмыс істейді)

1889-1905 ж.ж. В. Куйбышев атындағы музей-үйі

Алжир мемориалы

“Cinema Alem” Кинотеатры

Паң Нұрмағанбет кесенесі

“Әулие Бұлақ”

Бурабай зообұрышы

“Кокшетау” мәдениет сарайы

Балуан Шолақ кешені

Абылай ханның Қызыл ағашы

Сандықтау ауданының “тарихи-өлкетану мұражайы”

Бурабай курорты

“Жұмбақтас” тауы

“Болашақ сарайы”

Маринов тарихи-өлкетану мұражайы

Әліптомар қажы мазары

Nurtau

Әздембай сал Көтербайұлы жерленген жер

Нияз би кесенесі

Ақан Сері, Ақжігіт Қорамсаұлы

Зеренді

СОО “Рио”

“Kapital” Фитнес-клубы

Бурабай Визит-Центрі

Баубек Батыр Keceнeci

Колесо обозрения

“Кокшетау” әріптері

Едіге би Төлебайұлы мазары

Біржан cал eскерткіші

Екі мәрте кеңес одағының батыры Т. Бигельдиновтың мүсіні

Agrimer Astyk

“Оқжетпес” тауы

Ақ Еділ Қожа қажы мазары

Бөгенбай би кесенесі

Бурабай Мемелекеттік Ұлттық табиғат саябағы

Кіші Теңгіз көлі

Асат би Алпысұлы жерленген жер

Каньон Бестобе

І. Есенберлин әдебиет мұражайы

Бұйратау Мемлекеттік Ұлттық табиғат саябағы

Батыр Қосағалы Төлекұлы кесенесі

Бурабай тарихи-өлкетану музейі

Стела «Дудар – ай»

Кеңес одағының батыры М. Ғабдуллин ескерткіші

Ақмола облыстық қазақ музыкалық-драма театры

Қорғалжын қорығының ВО

ТАСҚАМАЛ тас бекінісі

Үлкен Шабақты көлі

«Қосбатыр – Құмай» мемориалды кешені

“Family Fitness” Фитнес-клубы

Қаныш Сәтбаев ескерткіші

Балқадишаның жерленген жері

Тіржан қажы жерленген жер

Теннис орталығы

Иманаев ағыны

Біржан сал Қожағұлұлы (Қожағұлов)

Ілияс Есенберлин ескерткіші

Сағадат Қожахметұлы Нұрмағамбетов Мұражайы

«Қос бейіт» кесенесі

Ақан сері Ескерткіші

Қызылтам (Ахмет) кесенесі

«Шамсудинов және К» сауда үйлерінің бұрынғы ғимараты

«Burabayland» отбасылық ойын-сауық саябағы

Соғыс жеңісіне ескерткіш

Қарау алаңы

Селеті каньоны

Жақия қажы мешіт ғимараты

Биші қайын тоғайы

Саққұлак би кесенесі

Forest Farm

Достық үйі

Қазы батыр жерленген жер

Ботағай Keceнeci

Мультимедийный интерактивный комплекс

Монтай батыр жерленген жер

Қылышбай әулие мазары

«Бурабай» гольф-клубы

“Смольная” шоқысы

Уалиев Т. А. атындағы спорттық кешен

Қатаркөл көлі

«Айдаһар үңгірі» тауы

“Достар” мәдениет сарайы

Ерейментау тарихи-өлкетану мұражайы

Батыр Киікбай Байғараұлы жерленген жер

Науан Хазіреттің жерленген жері

Щучинск қаласының тарихи-өлкетану мұражайы

Шіркеу Воскресения Христа

BURABAY әріптері

Кеңес Одағы Батырларының Аллеясы

Өрес ханымның жерленген жері

Паровозға ескерткіш

Кенесары Xaн үңгірі

Дендропарк

Үлгілі каньоны

Үкілі Ыбырай атындағы Ақмола облыстық филармониясы

«Ананың ақ тілегі» монументалды-скульптуралық композициясы

Көбейтұз көлі

Олжабай Төлебайүлы кeceнeci

Ракушка

“Әулие тас”

Бөлектау Тауы

БАТУТ-ОЙЫН ЗАЛЫ

Қысқы спорт түрлері бойынша олимпиадалық даярлау орталығы

Иманжүсіп Құтпанұлына орнатылған белгі

ЦУМ

Мәлік Ғабдуллин атындағы мұражай

Бөгенбай батыр ескерткіші

Абылай хан алаңындағы “Хан тағы”

Жылқы ауласы

Абылай хан ескерткіші

Ерейментау таулары

Беспақыр Keceнeci

AQBURA RESORT

Абылай хан алаңы

Бөгенбай батырдың атымен байланысты кешен

“Бодрость” ЕСК

Кенесары Қасымұлы

1917 жылы уездік СОВДЕП орналасқан ғимарат

Ақан серінің ғашығы Ақтоқтының жерленген жері

Орманшының сарайы

“Дарын” ДШСШ

Бурабай спорт-сарайы
