1/2
қаралды 3487

Нұрмағанбет Баймырзаұлы, Балуан Шолақ (1864- 1919)- қазақтың халық композиторы, ат ойынының түрлі тәсілін меңгерген өнерпаз, күш өнерін көрсеткен спортшы, жауырыны жерге тимеген балуан. Халық оны еркелетіп, жас күнінде саусағын үсітіп алуына байланысты «Балуан Шолақ» атаған, әйтпесе өзінің азан шақырылып қойылған шын аты- Нұрмағанбет. Аталары ерте кезде Арқаға қоныс аударғандыктан, оның бар өмірі Көкшетау өңірінде, атығай, қарауыл руларының арасында өскен.

Әкесі Баймырза ағаш шебері болған. Әкесіне қа­раганда, шешесі Қалампыр қарулы кісі болған дейді. «Алып – анадан» демекші, Балуан Шолақ та осы анасына тартып, теңдессіз алып күштің иесі болған. 14 жасынан бастап күреске түсіп, шауып келе жаткан ат үстінде әр түрлі күрделі жаттығуларды шебер орындаған. Балуан Шолақ Көкшетауда өткен үлкен жиындарда 51 пұт (830 кг-дай) кірдің тасын көтеріп, дүйім жұртты таңғалдырған. 1899 жылы орыс палуаны Иван Кореньмен күресіп, оның қабырғасын сындырғанда Балуан Шолақтың жасы 35-те болған екен.

Балуан Шолақ ән-күйге де жасынан құмар болады. Бертін келе жігіт шағында Балуан Шолақ осы екі өнерді катар дамытады. Балуан Шолақтың «Ащылы-айырық», «Балуан Шолақ», «Желдірме», «Дікілдек», «Көкшетау», «Қосалқа», «Қос барабан», «Қос перне», «Құлан кісінесе», «Кенже қоңыр» сияқты әндері бар. Оның халық арасына кеңінен тараған әндері – «Ғалия» мен «Сентябрь». «Ғалия» нәзік сезім дүниесін, мөлдір махаббатты шеберлікпен сыршыл әуенде жырлаған ғашықтық лирикасы болды.

Түрлі өнерімен халқын риза етіп, Сарыарқаны сазды әуенімен тербеткен, заманының айтулы сал-серісі болған Балуан Шолақ Баймырзаұлына қойылған ескерткіш Бұланды ауданы Воздвиженко селосында орналасқан.

Сізге сондай-ақ ұнауы мүмкін